دنياي كامپيوتر شخصي، يك دهه پس از پيش‌بيني مرگ، از هميشه زنده‌تر است

در گذشته‌اي نه‌چندان دور، انديشمندان حوزه‌ي فناوري پيش‌بيني مي‌كردند كه تا سال ۲۰۲۰، مفهوم كامپيوتر شخصي به‌صورتي كه مي‌شناسيم، ديگر وجود خارجي نداشته باشد. درواقع آن‌ها انقراض PC را پيش‌بيني كرده بودند. با نگاهي به گذشته حتي مي‌توان تاريخ دقيق مرگ كامپيوتر شخصي را هم شناسايي كرد. ۲۷ ژانويه‌ي ۲۰۱۰، زماني‌كه استيو جابز در استيجي در سان‌فرانسيسكو از آيپد رونمايي كرده بود، نيكولاس كار در نيو ريپابليك مقاله‌اي با اين عنوان منتشر كرد: «كامپيوتر شخصي امروز رسما مرد».

رسانه‌هاي متعدد با شروع دهه‌‌ي ۲۰۱۰، مقاله‌هايي را با موضوع مرگ كامپيوترهاي شخصي منتشر كردند. CNN Money چند ماه پس از معرفي آيپد به‌نوعي آگهي درگذشت كامپيوتر شخصي را با تكيه بر نمودارها و تصاوير متعدد منتشر كرد: «پايان كامپيوتر شخصي دسكتاپ». چند سال بعد و در آوريل ۲۰۱۳، فوربز كه هنوز به‌دنبال ضرباني از زندگي در دنياي كامپيوتر شخصي بود نوشت: «مرگ كامپيوتر شخصي اغراق‌شده نبوده است». وايدر در ميانه‌ي همين دهه با تكيه بر كليشه‌ي مرسوم در ميان رسانه‌هاي فناوري با قيدي مبهم به مرگ مفهوم PC اشاره كرد: «مرگ كامپيوتر شخصي آن‌چنان اغراق‌شده نبوده است».

در سال ۲۰۱۷، رسانه‌ي The Inquirer كه هميشه به موضوعات بحث‌برانگيز علاقه دارد، تيتري مخالف با جريان دهه نوشت و بيماري به‌نام كامپيوتر شخصي را زنده و سالم تفسير كرد. آن‌ها در مقاله‌ي خود نوشتند: «كامپيوتر شخصي هنوز نمرده و بازار آن درحال تثبيت است».

امروز يك دهه از اولين پيش‌بيني‌هاي مرگ كامپيوتر شخصي مي‌گذرد و صنعت مذكور، سالانه بيش از ۲۵۰ ميليون كامپيوتر شخصي به فروش مي‌رساند. چنين آماري براي صنعتي كه يك دهه پيش در مرز مرگ و زندگي قرار داشت، عالي محسوب مي‌شود. شايد دليل عدم انقراض صنعت كامپيوتر شخصي، هماهنگ شدن آن‌ها با روندهاي جهاني باشد. به‌علاوه پلتفرم‌هاي رقيب نيز نتوانستند تمامي وظايف متمركز بر كامپيوتر شخصي را به‌خوبي برعهده بگيرند.

دنياي امروز فناوري در آستانه‌ي سال ۲۰۲۰ چه تفاوتي با گذشته دارد؟ براي درك بهتر و مقايسه‌ي وضعيت پيشين و اكنون جهان، بايد سفري به سال ۲۰۱۰ داشته باشيم.

چشم‌انداز رقابتي

براي درك رويكرد جديد دنياي فناوري و روندهايي كه از سال ۲۰۱۰ شروع مي‌شدند، نيازي به داشتن تخصص در اين حوزه نبود. دستگاه‌هاي موبايل قدرتمند در آن زمان به كاربران امكان مي‌دادند تا وظايفي را به‌راحتي انجام دهند كه قبلا تنها توسط كامپيوترهاي شخصي قابل انجام بود. تحول مذكور در فناوري باعث شده بود كه سهم عمده‌اي از تقاضا براي كامپيوتر شخصي كاهش پيدا كند. اگرچه هنوز درخواست جزئي از سمت مشتريان كسب‌وكاري و تجاري وجود داشت.

اولين قرباني تحول فناوري در ابتدايي دهه‌ي ۲۰۱۰، نِت‌بوك بود؛ دسته‌اي از كامپيوترهاي شخصي كه مجهز به پردازنده‌هاي ضعيف اتم بودند و نمايشگرهايي كوچك‌تر از لپ‌تاپ‌هاي پايين‌رده داشتند. طراحي و توليد نت‌بوك بر اين فرضيه استوار بود كه مصرف‌كننده‌ي عادي متوجه تفاوت آن‌ها با لپ‌تاپ پايين‌رده نمي‌شود.

مصرف‌كننده‌ها در ارتباط با نت‌بوك‌ها، برخلاف پيش‌بيني طراحان و كارشناسان عمل كردند. آن‌ها متوجه تفاوت چشم‌گيري ميان نت‌بوك و لپ‌تاپ عادي مي‌شدند. نت‌بوك‌ها محصولاتي كند، زشت و كم‌ارزش بودند. درواقع با هر بار كار كردن با نت‌بوك شخص به ياد مي‌آورد كه با كمي هزينه‌ي بيشتر، امكان خريد كامپيوتري بسيار بهتر را داشت. به‌هرحال دسته‌ي نت‌بوك پيش از متوجه شدن كارشناسان و توليدكننده‌ها، از بين رفت.

توليدكننده‌هاي كامپيوتر شخصي هم‌زمان با مرگ نت‌بوك متوجه شدند كه دو دسته از مشتريان، حاضر به پرداخت هزينه‌هاي بيشتر براي PC هستند: مشتريان تجاري و گيمرها. با ظهور چنين نظريه‌اي، توليدكننده (OEM) سرمايه‌گذاري عظيم روي دسته‌هاي مذكور را شروع كردند.

سخت‌افزار

پيكربندي كامپيوترهاي شخصي دسكتاپ (همان‌هايي كه با كيس‌هاي بزرگ يا فرم‌فاكتورهاي كوچك سنتي مي‌شناسيم) در يك دهه‌ي گذشته پيشرفت زيادي نكرده است، اما كامپيوترهاي شخصي همراه، شاهد تحولات زيادي بوده‌اند. براي درك هرچه بهتر تحول ايجادشده در دنياي كامپيوترهاي شخصي همراه، كافي است نگاهي به مقاله‌هاي ۱۰ سال پيش با موضوع برترين لپ‌تاپ‌هاي سال بيندازيد. با مقايسه‌ي محصولات سال ۲۰۱۰ با نمونه‌هاي امروزي، چند مورد بيش از همه به چشم مي‌خورد:

سبك‌تر و باريك‌تر

مي‌توان ادعا كرد كه همه‌ي توليدكننده‌هاي كامپيوتر شخصي در يك دهه‌ي گذشته، سعي در شبيه‌سازي مك‌بوك اير داشته‌اند. كارشناسان دنياي لپ‌تاپ در سال ۲۰۱۰، محصول كوپرتينويي‌ها را لپ‌تاپ انقلابي سال ناميدند. آن‌ها لپ‌تاپ يك كيلوگرمي و ۱/۳ كيلوگرمي اپل را «فوق سبك» ناميدند. امروز اكثر كامپيوترهاي شخصي پرچم‌دار بازار، از لحاظ وزن و ضخامت، مشخصات مشابه يا حتي بهتر دارند. محدوديت‌هايي همچون ابعاد باتري و كيبورد، امكان باريك‌تر و سبك‌تر كردن كامپيوترهاي شخصي را از بين مي‌برد. به‌هرحال كامپيوترهاي امروزي ديگر تقريبا نيازي به درايو نوري ندارند و يكي از محدوديت‌ها از بين رفته است.

نمايشگرهاي لمسي و محصولات دو در يك

مايكروسافت در سال ۲۰۱۰ اولين رونمايي‌هايش را از كامپيوترهاي شخصي لمسي مجهز به ويندوز ۷ انجام داده بود، اما رونمايي از آيپد، به‌نوعي آن‌ها را به سايه راند. تا سال ۲۰۱۵، دسته‌ي محصولات لمسي به‌نوعي متحول شده بود و شاهد دستگاه‌هاي دو در يك در مقياس بيشتر بوديم. امروز نمايشگرهاي لمسي به قابليتي مرسوم در كامپيوترهاي ويندوزي تبديل شده‌اند، اما خبري از آن‌ها در خانواده‌ي اپل مك‌بوك نيست.

استاندارد شدن SSD

در سال ۲۰۱۰، هارد درايو سنتي، سخت‌افزاري مرسوم در كامپيوترهاي شخصي بود. در آن زمان دستگاه‌هايي با سرعت چرخش ۷،۲۰۰ دوردردقيقه، عالي محسوب مي‌شدند. درايو SSD در سال ۲۰۱۰ گزينه‌اي گران‌قيمت بود كه تنها برخي كاربران آن را تهيه مي‌كردند. در سال‌هاي بعد، قيمت SSD به‌مرور كاهش يافت و افت شديد قيمتي در بازار آن مشاهده شد. امروز ديگر به‌سختي مي‌توانيد كامپيوتر شخصي همراهي را با هارد درايوهاي سنتي تصور كنيد.

عمر بهتر باتري

در سال ۲۰۱۰ بنچمارك باتري با عمر پنج تا ۶ ساعت، قابليتي خوب محسوب مي‌شد و كارايي واقعي نيز قطعا پايين‌تر از آن آمار بود. فناوري باتري از آن سال‌ پيشرفت قابل‌توجهي را تجربه كرد و تجهيزات ديگر همچون پردازنده‌هاي مركزي، تراشه‌هاي ديگر و نرم‌افزارهاي سيستمي نيز مجهز به قابليت مديريت مصرف باتري شدند. كامپيوترهاي شخصي مدرن، امروز شارژدهي باتري دو برابري را نسبت به اجداد خود در يك دهه‌ي پيش ارائه مي‌كنند.

تكامل پورت‌ها

با نگاهي به محصولات يك دهه‌ي پيش در دنياي لپ‌تاپ، تعداد و طراحي پورت‌ها بيش از همه به چشم مي‌آيد. به‌عنوان مثال Alienware M11x را تصور كنيد كه در دسته‌ي محصولات گيمينگ عرضه شد. شركت سازنده، لپ‌تاپ خود را يك محصول پردازش گرافيكي قوي با ابعاد ۱۵ اينچ و در فرم فاكتور ۱۱ اينچ معرفي مي‌كرد. محصول مذكور نسبت به رقبا كوچك‌تر بود، اما در سمت چپ آن تعداد زيادي پورت ديده مي‌شد. پورت‌هاي مجزاي VGA، HDMI، DisplayPort به‌همراه اترنت و USB و IEEE 1394، كل سمت چپ لپ‌تاپ ايلين‌ور را اشغال كرده بودند. تمامي پورت‌هاي مذكور امروز با يك يا دو پورت USB-C جايگزين شده‌اند.

نرم‌افزار و خدمات

يك دهه‌ي پيش، اكثر نرم‌افزارها به‌صورت نصبي ارائه مي‌شدند و ذخيره‌سازي ابري تنها يك مفهوم جذاب و نوپا بود. آفيس ۳۶۵ تا سال ۲۰۱۱ هنوز معرفي نشده بود و وان‌درايو تا سال ۲۰۱۴ به‌نام اسكاي‌درايو و با امكاناتي محدود فعاليت مي‌كرد. درواقع محدوديت سرعت در يك دهه‌ي پيش، مانع از عرضه‌ي خدمات و تجربه‌ي يكپارچه‌ و همه‌جانبه‌ي ابري مي‌شد.

امروزه خدمات ابري به‌لطف اتصال همه‌جانبه‌ي بي‌سيم و سرعت‌هاي بسيار بيشتر، ديگر عجيب و غيرقابل دسترس نيست. به‌همين ترتيب، سرويس‌هاي مبتني بر وب در حال ازبين‌بردن آخرين بازمانده‌هاي نسل نرم‌افزارهاي نصبي هستند. تا ميانه‌ي دهه‌ي گذشته، روند تغيير مسير به سمت سرويس‌هاي ابري در مايكروسافت با شتاب بالايي پيش‌ مي‌رفت. به‌هرحال مي‌توان آن‌ها را مهم‌ترين شركت صنعت كامپيوتر شخصي دانست كه در شكل‌گيري روند جديد مؤثر بوده‌اند.

تحول خدمات ابري و نرم‌افزارها، تأثيري دوگانه بر كامپيوترهاي شخصي همراه داشت. در وهله‌ي اول، نيازهاي ذخيره‌سازي محصولات كاهش يافت. امروزه يك درايو ۱۲۸ گيگابايتي SSD براي يك كامپيوتر ميان‌رده مناسب محسوب مي‌شود. ثانيا، گزينه‌هاي اتصال بي‌سيم نيز به‌لطف تكامل استانداردهاي واي‌فاي بهبود يافته‌اند. به‌علاوه با ظهور كامپيوترهاي شخصي مبتني بر پردازنده‌ي آرم و گسترش شبكه‌ي مخابراتي 5G، احتمالا در آينده‌ي نزديك شاهد تكاملي سريع در اتصال اينترنتي سلولي خواهيم بود.

يكي از تحولات مهم يك دهه‌ي گذشته در حوزه‌ي نرم‌افزار، در به‌روزرساني سيستم‌عامل‌ها رخ داد. زماني به‌روزرساني يك سيستم‌عامل فرايندي گران‌قيمت محسوب مي‌شد و امروز اكثر آن‌ها به‌صورت رايگان به‌روزرساني مي‌شوند. اپل در سال ۲۰۱۳ رويكرد دريافت هزينه براي به‌روزرساني OS X را پايان داد و مايكروسافت با عرضه‌ي ويندوز ۱۰ در سال ۲۰۱۵ همين روند را پيگيري كرد. درنتيجه‌ي روندهاي مذكور، عمر مفيد يك كامپيوتر شخصي مي‌تواند بيش از سه يا چهار سال باشد كه در گذشته شاهد آن بوديم. قبلا پس از دوره‌هاي سه تا چهار ساله، عرضه‌ي نسخه‌هاي كاملا جديد يا چرخه‌ي به‌روزرساني بزرگ شروع مي‌شد.

منبع:

https://www.zoomit.ir/2019/12/8/343097/pc-supposed-die-decade-ago-instead-happened/