پيكان شكسته؛ ايالات متحده چطور براي نخستين بار يك بمب اتم را گم كرد؟

در سال ۱۹۵۰،‌ يك بمب‌افكن آمريكايي B-36 در دوران صلح و طي يك ماموريت تمريني، در بريتيش كلمبياي كانادا سقوط كرد. همراهش يك بمب اتم Mark IV بود، سلاحي كه از نظر ابعاد تفاوت چنداني با بمب اتمي كه در سال ۱۹۴۵ روي ناكازاكي افتاد نداشت. بنابر شهادت‌هاي اعضاي زنده مانده خدمه،‌ آن‌ها پيش از سقوط هواپيما بمب را رها و ميان زمين و هوا منفجرش كردند. اين سقوط نخستين مورد از حوادث «پيكان شكسته» بودند؛ عبارتي كه ارتش آمريكا از آن براي توصيف حوادث مربوط به سلاح‌هاي اتمي استفاده مي‌كند.

اما براي چندين دهه اين سوال مطرح بود كه آيا بمب بر فراز اقيانوس منفجر شد يا اينكه جايي در حيات وحش كانادا گم شده است؟ ۵ سال بعد از نخستين استفاده از بمب اتم براي اجبار ژاپن به تسليم در جريان جنگ جهاني دوم، ارتش ايالات متحده داشت براي دوران تازه‌اي از رويارويي اتمي در جريان جنگ سرد آغاز مي‌شد، با دشمني كه اين بار جماهير شوروي بود.

Convair B-36 نخستين بمب‌افكت بين‌قاره‌اي بود كه مي‌توانست سلاح‌هاي اتمي را به هر نقطه از جهان ببرد و مركز فرماندهي استراتژيك هوايي ايالات متحده (يا به اختصار SAC) مشتاق بود اين هواپيماهاي تازه را با محموله‌هاي واقعي به بوته آزمايش بگذارد.

آزمايشي كه افتضاح از آب در مي‌آيد

بعد از ماه‌ها لابي‌گري، رهبران SAC توانسته بودند كميسيون انرژي اتمي را قانع كنند كه يك بمب اتم Mark IV را بدون هسته پلوتونيومي‌اش در اختيار آن‌ها بگذارد. اين بمب هنوز مقادير بسيار زيادي از اورانيوم و مواد منفجره رايج را شامل مي‌شد، اما قادر به ايجاد يك انفجار ويران‌كننده نبود.

در روز ۱۳ فوريه ۱۹۵۰، يك هواپيماي B-36 كه به عنوان پرواز ۲۰۷۵ شناخته مي‌شد،‌ از مقر هوايي ايلسان در نزديكي فيربنكس آلاسكا با ۱۷ خدمه بلند شد. اين پرواز آزمايشي قرار بود بمباران شهري بزرگ در جماهير شوروي را شبيه‌سازي كند. B-36 قرار بود مسيري ۵۵۰۰ مايلي را از آلاسكا به مونتانا طي كند، سپس به سان فرانسيسكو (يا به عبارت ديگر، هدف بمبارانش) برسد و در نهايت در مقر هوايي كارزول در تگزاس فرود آيد.

اما ماجرا آن‌طور كه برنامه‌ريزي شده بود پيش نرفت. مدت كوتاهي بعد از آغاز پرواز،‌ بدنه هواپيما شروع به يخ بستن كرد و وزن اضافه اين يخ‌ها به موتور فشار آورد. در نتيجه همين مسئله،‌ سه موتور آتش گرفتند و بايد خاموش مي‌شدند. درحالي كه تنها سه موتور ديگر باقي مانده بود، B-36 با سرعت ۵۰۰ پا بر دقيقه شروع به از دست دادن ارتفاع كرد.

با سقوط هواپيما، خدمه جا مي‌زند

كاپيتان هارولد بري و خدمه‌اش سريع واكنش نشان مي‌دهند. نخستين دستورشان از بين بردن بمب اتم بود؛ به خاطر پروتكلي نظامي كه نمي‌خواهد سلاح يا قطعاتش به دست دشمن بيفتد. اما وقتي كمك خلبان دكمه پرتاب بمب را فشار داد، هيچ اتفاقي نيفتاد. يك بار ديگر فشارش دارد، درها باز شد و Mark IV در اقيانوس آرام افتاد؛ جايي كه به گزارش خدمه، مواد منفجره فعال شدند و بمب از بين رفت.

بري هواپيماي آسيب‌ديده را در حالت اتوپايلوت گذاشت تا به سمت اقيانوس بي‌انتها برود. خودش و خدمه‌اش هم در تاريكي شب بر فراز جزيره پرينسس رويال در كرانه بريتيش كمبيا چترهايشان را باز كردند. B-36 بي‌خدمه ۲۰۰ مايل ديگر پرواز كرد تا بالاخره از مسير خارج شد و به كوه كلوگت در اعماق طبيعت دورافتاده كانادا برخورد كرد.

منبع:

https://digiato.com/article/2020/01/17/%d9%be%db%8c%da%a9%d8%a7%d9%86-%d8%b4%da%a9%d8%b3%d8%aa%d9%87%d8%9b-%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%84%d8%a7%d8%aa-%d9%85%d8%aa%d8%ad%d8%af%d9%87-%da%86%d8%b7%d9%88%d8%b1-%d8%a8%d8%b1%d8%a7%db%8c-%d9%86%d8%ae/