پيكان شكسته؛ ايالات متحده چطور براي نخستين بار يك بمب اتم را گم كرد؟

در سنه ۱۹۵۰،‌ يك بمب‌افكن آمريكايي B-36 در دوران سازش و طي يك ماموريت تمريني، در بريتيش كلمبياي كانادا سقوط كرد. همراهش يك بمب اتم Mark IV بود، سلاحي كه از نظر ابعاد تفاوت چنداني با بمب اتمي كه در سال ۱۹۴۵ روي ناكازاكي افتاد نداشت. بنابر شهادت‌هاي اعضاي زنده باقيمانده خدمه،‌ آن‌ها پيش از سقوط هواپيما بمب را رها و مياني زمين و هوا منفجرش كردند. اين سقوط اولين مورد از حوادث «پيكان شكسته» بودند؛ عبارتي كه ارتش آمريكا از آن براي توصيف حوادث مربوط به سلاح‌هاي اتمي استفاده مي‌كند.
اما براي چندين دهه اين سوال مطرح بود كه آيا بمب بر فراز اقيانوس منفجر شد يا اينكه جايي در حيات وحش كانادا گم شده است؟ ۵ سال پس از اولين به كارگيري بمب اتم براي زوركردن ژاپن به تسليم در جريان جنگ جهاني دوم، ارتش ايالات متحده داشت براي دوران تازه‌اي از رويارويي اتمي در جريان جنگ سرد ابتدا مي‌شد، با دشمني كه اين بار جماهير شوروي بود.
Convair B-36 نخستين بمب‌افكت بين‌قاره‌اي بود كه مي‌توانست سلاح‌هاي اتمي را به هر نقطه از عالم ببرد و مركز فرماندهي استراتژيك هوايي ايالات متحده (يا به كوتاهي SAC) مشتاق بود اين هواپيماهاي اخير را با محموله‌هاي واقعي به بوته تست بگذارد.
آزمايشي كه افتضاح از آب در مي‌آيد

بعد از ماه‌ها لابي‌گري، رهبران SAC توانسته بودند كميسيون انرژي اتمي را قانع كنند كه يك بمب اتم Mark IV را بدون هسته پلوتونيومي‌اش در اختيار آن‌ها بگذارد. اين بمب هنوز مقادير زياد زيادي از اورانيوم و مواد منفجره رايج را شامل مي‌شد، اما توانا به برپايي يك انفجار ويران‌كننده نبود.
در روز ۱۳ فوريه ۱۹۵۰، يك هواپيماي B-36 كه به عنوان پرواز ۲۰۷۵ شناخته مي‌شد،‌ از مقر هوايي ايلسان در نزديكي فيربنكس آلاسكا با ۱۷ خدمه بلند شد. اين پرواز آزمايشي پيمان بود بمباران شهري بزرگ در جماهير شوروي را شبيه‌سازي كند. B-36 قرار بود مسيري ۵۵۰۰ مايلي را از آلاسكا به مونتانا طي كند، سپس به سان فرانسيسكو (يا به عبارت ديگر، منظور بمبارانش) برسد و در نهايت در ستاد هوايي كارزول در تگزاس فرود آيد.
اما ماجرا آن‌طور كه برنامه‌ريزي شده بود قبل نرفت. مدت كوتاه پس از پيش درآمد پرواز،‌ بدنه هواپيما شروع به يخ بستن كرد و وزن اضافه اين يخ‌ها به موتور تنگنا آورد. در نتيجه همين مسئله،‌ سه موتور اثير گرفتند و بايد خاموش مي‌شدند. درحالي كه تنها سه موتور ساير باقي باقيمانده بود، B-36 با سرعت ۵۰۰ پا بر دقيقه شروع به از دست دادن بلندي كرد.
با سرنگوني هواپيما، خدمه جا مي‌زند

كاپيتان هارولد بري و خدمه‌اش تند واكنش نشانه مي‌دهند. اولين دستورشان از ميان بردن بمب اتم بود؛ به خاطر پروتكلي نظامي كه نمي‌خواهد جنگ افزار يا قطعاتش به دست دشمن بيفتد. ولي وقتي كمك خلبان دكمه پرتاب بمب را اختناق داد، هيچ اتفاقي نيفتاد. يك بار ساير فشارش دارد، درها باز شد و Mark IV در اقيانوس آرام افتاد؛ جايي كه به گزارش خدمه، مواد منفجره پركار شدند و بمب از بين رفت.
بري هواپيماي آسيب‌ديده را در حالت اتوپايلوت گذاشت تا به سمت اقيانوس بي‌انتها برود. خودش و خدمه‌اش هم در تاريكي شب بر فراز جزيره پرينسس رويال در كرانه بريتيش كمبيا چترهايشان را باز كردند. B-36 بي‌خدمه ۲۰۰ مايل ديگر پرواز كرد الي بالاخره از گذرگاه خارج شد و به كوه كلوگت در اعماق طبيعت دورافتاده كانادا تصادف كرد.

منبع:

https://digiato.com/article/2020/01/17/%d9%be%db%8c%da%a9%d8%a7%d9%86-%d8%b4%da%a9%d8%b3%d8%aa%d9%87%d8%9b-%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%84%d8%a7%d8%aa-%d9%85%d8%aa%d8%ad%d8%af%d9%87-%da%86%d8%b7%d9%88%d8%b1-%d8%a8%d8%b1%d8%a7%db%8c-%d9%86%d8%ae/