«بررسي پرونده يك كلاهبرداري پيامكي ارزش افزوده به پايان رسيد. برخي از شركتهاي ارزش افزوده در پنج ماه اخير حدود ۲۲ ميليارد تومان از مردم كلاهبرداري كردهاند. خواستهام تا وجوه اخاذي شده را ظرف ده روز به مشتركان بازگردانند و پرونده براي سير قضايي به دادستاني ارسال گردد.»
اين متن توييت وزير ارتباطات است كه بيش از يك سال پيش آن را منتشر كرد و آغاز چالشي شد كه حالا بسياري با آن درگيرند. از هشتگ الصاق شده به متن توييت او هم ميتوان متوجه قصد و نيت آذريجهرمي از آغاز مبارزه با آنچه كلاهبرداري خوانده شد.
او هشتگ حقالناس را به پيوست اين توييت منتشر كرد تا با اين كليدواژه، پرچم مبارزه با آنچه حالا به نام «خدمات ارزش افزوده» يا خلاصهتر شدهاش «وَس» معروف شده، بردارد. اما به اندازه همه موافقان اين مبارزه مخالفاني هم وجود داشت.
موافقان كه تكليفشان معلوم بود و بنابر مستندات گاه و بيگاه منتشر شده در فضاي مجازي ميشد به اين نتيجه رسيد كه آنها موافق مبارزه وزير ارتباطات هستند و معتقدند بايد بساط اين كلاهبرداري ميلياردي از جيب مردم جمع شود، در سوي ديگر، اما استدلالهاي مختلفي در جبهه مخالفان وجود داشت، عدهاي از بيكاري حدود ۳۰ هزار نفر در صورت برخورد قوه قضاييه حرف ميزدند كه اگر ملاك را بر صحت حرفهاي وزير ارتباطات بگذاريم اين استدلال محلي از اعراب نخواهد داشت، اما عده ديگري هم در اين ميان وجود داشتند كه معتقدند نيت آغاز اين مبارزه همان هشتگ معروف حقالناس نيست و پشت ماجرا خبرهاي ديگري است كه ديده نميشود.
اين ديدگاه البته كه در روزهاي گذشته بيشتر رنگ واقعيت گرفت، چرا كه همين چند روز پيش سرپرست معاونت فضاي مجازي دادستاني كل كشور اعلام كرد، «اسناد تخلف شركتهاي ارزش افزوده به قوه قضاييه ارسال نشده است».
اين گفته جواد جاويدنيا باعث شد دوباره توپ در زمين وزير بيفتد، چرا كه از قرار معلوم دادستاني كل كشور از وزير ارتباطات در رابطه با كلاهبرداري در كل صنعت ارزش افزوده مستنداتي خواسته است، اما پاسخ وزارت ارتباطات به اين گفتهها ارجاع به نامهاي است كه بيش از يك سال پيش براي موضوعي متفاوت و به نهادي متفاوت ارسال شده است.
جالبتر اينكه آنطور كه از خلال حرفهاي سرپرست معاونت فضاي مجازي دادستاني كل كشور ميتوان متوجه شد در نامه مورد بحث سال گذشته هم وزير ارتباطات فقط نام پنج شركت متخلف را ذكر كرده است در حالي كه حالا از «تخلف گسترده و ۹۰ درصدي حداقل ۵۰۰ شركت فعال ارزش افزوده» حرف ميزند.
انصاف داشته باشيم!
ناآشنا بودن عموم از چيزي به نام خدمات ارزش افزوده از يكسو و حمله وزارت ارتباطات به شيوه كاري اين شركتها با عنوان كلي «خدمات ارزش افزوده» از سوي ديگر باعث شده است بسياري از آنها كه حتي موافق وزير ارتباطات هم هستند اذعان كنند مساوي دانستن خدمات ارزش افزوده با كلاهبرداري از مردم اشتباه نامنصفانهاي است.
به اين مفهوم كه به عنوان مثال اگر چك كسي در بانك برگشت خورد اين درست نيست كه كل نظام بانكي را معيوب و فاسد بدانيم! اين نكته را ميتوان در گفتههاي كارشناسان اين حوزه همديد.
محسن يوسفپور، مدير بخش خدمات ارزشافزوده فناپ در اين رابطه ميگويد: «به نظر من كل مدل كسبوكار را زير سوال بردن ناشي از تقليل دادن حوزه خدمات ارزشافزوده به تخلفات رخداده در حوزه قرعهكشي يا مدل ارسال عدد به فلان شماره است. نبايد خدمات ارزشافزوده را به حوزه خدمات تلكامي تقليل داد.
حوزههاي ديگري هم وجود دارند كه ميتوان خدمات ارزشافزوده روي آنها تعريف و عرضه كرد.» اين كارشناسان معتقدند در فضاي خدمات ارزش افزوده تعداد قابل توجهي شركتهاي پاكدست با مديريت و همكاري اپراتورها كار ميكنند كه سرويسهاي بسيار خوب و ارزشمندي به مردم ارائه ميدهند. نتيجه اين سرويسها رفاه، كاهش هزينهها و كاهش ترافيك و مشكلات مردم، آموزش، اطلاعرساني، پيشگيري، سرگرمي و تفريح هم بوده است.
از سوي ديگر هم احمد اناركيمحمدي، نماينده مجلس شوراي اسلامي درخصوص يكي از پستهاي وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات در توييتر درباره تعطيلي سرويسهاي ارزش افزوده به جامجم ميگويد: دولت بايد با ايجاد زيرساختها مانع ادامه فعاليت سرويسهاي متخلف شده و رونق سرويسهاي كاربردي و خدماترسان را سبب شود؛ اما تعطيلي و برخورد قهري با تمام سرويسهاي ارزش افزوده آن هم در شرايطي كه بيكاري بيداد ميكند عاقلانه و منطقي نيست.
بايد صنعت توليد محتواي اپراتوري و خدمات ارزش افزوده، شركتهاي نوپا و ديگر مشاغل مرتبط با حوزه ديجيتال و فناوري جدي گرفته شوند.
فقط توييت؟!
بازار بحث، اما در فضاي مجازي همچنان داغ مانده است. بسياري از فعالان فضاي مجازي به مستنداتي اشاره دارند كه نشان از تخلفات برخي از شركتهاي خدمات ارزش افزوده دارد، هر چقدر آنها در اين ميانه سعي در آشكار شدن فساد مورد ادعايشان دارند واكنش وزير ارتباطات تنها محدود به همان «بهزودي» ماند.
انتشار تصويري از او در لباس سوپرقهرمانهاي مارولي فيلم «اونجرز» در صفحه شخصياش در توييتر هم نهتنها نتوانست براي موافقانش فراغتي ايجاد كند بلكه باعث واكنش منفي بسياري از آنها شد. آنها معتقد بودند بهجاي انتشار چنين تصاويري به وعدهاي پايبند باشد كه از سال گذشته داده است. انتقادها به فعالان حوزه مجازي محدود نماند و حتي صداهايي هم از بهارستان بلند شد.
يكي از آنها حميده زرآبادي، نماينده مردم قزوين در مجلس بود كه عملكرد وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات را زير سوال برد و خواستار شفافيت در اقدامات اين وزارتخانه شد. او خطاب به آذريجهرمي گفت: «حقالناس و بيتالمال اين پولهاي هزار ميلياردي است كه بايد با شفافيت درخصوص آن صحبت شود. جنگ توييتري و ظاهري بهراه انداختهايد كه چه اتفاقي بيفتد؟ درخصوص انحصارطلبي، تبعيض و بيعدالتي به مردم گزارش دهيد كه بهجز توييت زدن چه اقدام عملي جدي داشتيد؟»
خدمات ارزش افزوده چيست؟
خدمات ارزش افزوده (Value Added Services) كه به اختصار VAS ناميده ميشود، شامل مواردي غير از خدمات استاندارد اپراتورها مانند تماس صوتي و پيامك معمول است. در خدمات ارزش افزوده تلفن همراه ابزارهايي مانند پيامك، تماس و ديتاي مصرفي بهعنوان ابزار ارائه خدمات استفاده ميشود.
خدمات ارزش افزوده ميتواند توسط خود اپراتورها يا شركاي سومي كه بهعنوان تامينكننده محتوا شناخته ميشوند، انجام شود. مهمترين موضوعات خدمات ارزش افزوده تلفن همراه، شامل اخبار، مسابقات و رأيگيري، خدمات تماس از دسترفته و صندوق پستي، تبليغات تلفنهمراهي، اطلاعرساني، پرداخت تلفن همراهي، تلويزيون آنلاين، پخش يا دانلود موسيقي، زنگ انتظار تماس، بازي آنلاين، خدمات ورزشي و اطلاعرساني، خدمات استيكر و اين قبيل سرويسها ميشود.
اگرچه استفاده از اين خدمات ارزش افزوده بايد اختياري و توسط كاربر انتخاب شود، اما به نظر ميرسد توسط برخي از شركتهاي ارزشافزوده، كاربران به عضويت اين سرويسها درآمده بودند و با توجه به اينكه اين خدمات معمولا هزينههاي بالايي دارند، براي مثال ارسال يك پيامك ارزش افزوده به كاربر ميتواند حداقل ۳۰۰ تومان هزينه داشته باشد، درآمدهاي بسياري از اين راه كسب شده است.
حرف از چقدر پول است؟
آمارهاي متفاوتي از تعداد شركتهايي وجود دارد كه اقدام به ارائه خدمات ارزش افزوده كرده اند. هر چند نامه وزير ارتباطات در سال گذشته معطوف به تخلف پنج شركت بوده است، اما در ماههاي بعد او از حدود ۵۰۰ شركت نام برده است.
برخي آمارهاي موجود هم حكايت از وجود ۳۰۰ شركت فعال در اين حوزه دارد كه ۱۶۰ مورد از آنها در انجمن ارائهكنندگان خدمات ديجيتال، زير نظر اتاق تهران كار ميكنند. طبق اعلام وزير ارتباطات، بازار پيامكهاي تلفن همراه يك بازار ۳۰۰۰ ميليارد توماني است كه ۶۰ درصد اين بازار متعلق به حوزه خدمات ارزشافزوده و پيامكهاي تبليغاتي است.
۶۰ درصد ۳۰۰۰ ميليارد تومان حدود ۱۸۰۰ ميليارد تومان است، اما آنچه كارشناسان اين حوزه ميگويند ارزش كل بازار خدمات ارزشافزوده بيشتر از ارقام اعلام شده توسط وزارت ارتباطات است. به عنوان مثال آنطور كه باقر صمدي، مديركل بازاريابي ايرانسل در رابطه با ارزش واقعي اين خدمات گمانهزني كرده است مجموع آن حدود ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ ميليارد تومان است.
چالش وزارت و قوه قضاييه چيست؟
مطرح شدن اين موضوع در فضاي رسانهاي ايران باعث مطالبهگري افكار عمومي در اين حوزه شد. اتفاق مثبتي كه اتفاقا همراستا با سياستهاي جديد قوه قضاييه در راستاي مبارزه با فساد بود. البته چالشهايي هم در اين ميانه رخ داد.
تا مدتها محمدجواد آذريجهرمي در توييتهاي منتشرشدهاش در رابطه با «پايان وَس» از قيد «بهزودي» استفاده ميكرد، اما اين «بهزودي» آنقدر نرسيد تا صداي موافقان خود وزير هم درآمد.
در اين وضعيت بود كه توپ مبارزه به زمين قوه قضاييه آمد، هر چند جواد جاويدنيا سرپرست معاونت فضاي مجازي دادستاني كل كشور به صراحت اعلام كرد: «آنچه از سوي وزارت ارتباطات اعلام شده ادعاي تخلف گسترده و ۹۰ درصدي حدود ۵۰۰ شركت است كه با توجه به معرفي پنج شركت آن هم در سال گذشته از سوي اين وزارتخانه، اين پنج شركت، ۹۰ درصد شركتهاي مذكور نبوده و بسيار كمتر است.
چيزي كه عنوان و بر آن تاكيد ميشود اين است كه اسناد تخلفات ادعايي ۹۰ درصدي را ارسال كنيد.» واكنش وزارت ارتباطات به اين گفته ارجاع به نامهاي بود كه وزير ارتباطات سال گذشته به قوهقضاييه ارسال كرده بود و قوه قضايه معتقد بود اين اسناد تنها مربوط به پنجشركت است نه ۵۰۰ شركت!
منبع:
https://www.bartarinha.ir/fa/news/924799/همهچيز-دربارهي-خدمات-ارزش-افزوده-يا-وَس